Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Βουλή των Εφήβων – Βήματα Δημοκρατίας: Κάνοντας πράξη τη συμμετοχή»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Βουλή των Εφήβων – Βήματα Δημοκρατίας: Κάνοντας πράξη τη συμμετοχή» – σχ. έτος 2019-2020.

Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία διοργανώνει σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων για το σχολικό έτος 2019-2020 το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Βουλής των Εφήβων.

Η σχολική χρονιά 2018-2019 ήταν η πρώτη και πιλοτική χρονιά εφαρμογής του νέου προγράμματος της Βουλής των Εφήβων – Βήματα Δημοκρατίας: Κάνοντας πράξη τη συμμετοχή. Στο πλαίσιο αυτής της νέας Βουλής των Εφήβων οι έφηβοι βουλευτές επιλέγονται από ομάδες μαθητών και μαθητριών που έχουν αναπτύξει δραστηριότητες κοινωνικού ενδιαφέροντος στα σχολεία και στις κοινότητές τους. Οι ομάδες αυτές δραστηριοποιούνται γύρω από ένα γενικό θέμα που τους δίνεται, σε τομείς κοινωνικού ενδιαφέροντος, μέσα από τους οποίους επιδιώκουν να κάνουν πράξη τις αρχές της δημοκρατικής συμμετοχής, της αλληλεγγύης και της κινητοποίησης για θέματα ποιότητας ζωής. Υποστηρίζονται και συντονίζονται κεντρικά ενώ διασυνδέονται και ανταλλάσσουν μεταξύ τους στοιχεία σχετικά με τη δράση τους. Τον Μάιο επιλέγονται με συμμετοχικές διαδικασίες οι εκπρόσωποι των ομάδων αυτών που θα συναντηθούν στην ετήσια Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων στην Αθήνα, όπου θα ανταλλάξουν απόψεις, εμπειρίες και προτάσεις. Με αυτό τον τρόπο η Βουλή των Εφήβων συνδέεται πιο ενεργά με την καθημερινότητα των μαθητών και μαθητριών στα σχολεία. Αυτή η αλλαγή φιλοσοφίας, και η συνακόλουθη διαφορετική οργάνωση, οδήγησαν στις παρακάτω σημαντικές αλλαγές :

1. Το πρόγραμμα εντάσσεται στην εκπαιδευτική διαδικασία και στη σχολική ζωή καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, ζητώντας από τους/τις εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τις μαθήτριες την ανάλογη εμπλοκή. Το πρόγραμμα είναι προαιρετικό για εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες και ευέλικτο. Μπορεί να υλοποιηθεί εντός διδακτικού ωραρίου στο πλαίσιο όλων των μαθημάτων του Προγράμματος Σπουδών – ενδεικτικά αναφέρουμε Ελληνική Γλώσσα, Ιστορία, Πληροφορική, Πολιτική Παιδεία, Σύγχρονο Κόσμο – είτε μεμονωμένα είτε διαθεματικά είτε στο πλαίσιο δημιουργικών εργασιών. Επίσης, μπορεί να υλοποιηθεί ως αυτόνομο πρόγραμμα εκτός διδακτικού ωραρίου ή μέσα από την υλοποίηση των προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων (πολιτιστικών θεμάτων, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας κλπ). Η έμφαση μετατοπίζεται από το παιδί στο σχολείο και από τη μονάδα στην ομάδα. Οι μαθητές και οι μαθήτριες λοιπόν που θα επιλεγούν εκπροσωπούν την ομάδα στην οποία συμμετείχαν κατά την ανάπτυξη του προγράμματος στο σχολείο τους.

2. Ο σχεδιασμός του εν λόγω προγράμματος έχει ένα επιπλέον πλεονέκτημα: ακολουθεί τη λογική της μεθοδολογίας και τις παραμέτρους υλοποίησης των προαιρετικών προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων που δίνουν έμφαση στην ομαδοσυνεργατική, βιωματική, ερευνητική, ολιστική/διαθεματική οπτική, καθώς και στη διάχυση των αποτελεσμάτων μέσα από τη συνεργασία με την κοινότητα σχολική και τοπική.

Τα οφέλη που αναμένονται από την εφαρμογή του αναμορφωμένου προγράμματος είναι:

α) Κινητοποίηση των εφήβων μαθητών και μαθητριών σε ζητήματα δημοκρατίας και δικαιωμάτων, προκειμένου να συνειδητοποιήσουν ότι δεν πρόκειται για αυτονόητες και δεδομένες συνθήκες, αλλά ότι η προάσπισή τους απαιτεί συμμετοχική δράση και εγρήγορση.

β) Εξοικείωση ενός μεγάλου αριθμού μαθητών και μαθητριών με δημοκρατικές πρακτικές (συμμετοχή, ομαδική δράση, παρέμβαση, ανάληψη ευθύνης για ζητήματα που τους αφορούν κλπ.).

γ) Ευρύτερη και ουσιαστικότερη συμμετοχή των μαθητών/τριών και βιωματική διασύνδεση με τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και προκλήσεις.

δ) Άνοιγμα του σχολείου στην τοπική κοινωνία, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις υιοθετώντας ενεργή στάση απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα. Το σχολείο γίνεται έτσι ένα πεδίο άσκησης της δημοκρατίας.

Στάδια εφαρμογής

I. Συγκρότηση και λειτουργία Ομάδων Συμμετοχικής Δράσης
Παρακάτω παρουσιάζονται προτεινόμενα «βήματα» για τη συγκρότηση και λειτουργία Ομάδων μαθητών/τριών στο πλαίσιο της προτεινόμενης μετεξέλιξης του προγράμματος Βουλή των Εφήβων. Οι Ομάδες αποκαλούνται Ομάδες Συμμετοχικής Δράσης και αποκτούν τη δική τους ονομασία μετά τη συγκρότησή τους. Διευκρινίζεται ότι:

• Η πρόσκληση για συμμετοχή στο πρόγραμμα περιλαμβάνει γενική περιγραφή του τρόπου λειτουργίας του Προγράμματος, των Ομάδων και των αναμενόμενων δράσεών τους, για όλα τα λύκεια της χώρας.

• Από κάθε σχολείο θα μπορεί να γίνει μία αίτηση, την οποία θα υποστηρίζει ένας/μία ή περισσότεροι/ες εκπαιδευτικοί, από τους/τις οποίους/ες ένας/μία τουλάχιστον θα ήταν καλό να έχει προηγούμενη εμπειρία συμμετοχής σε προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων (αγωγής υγείας, πολιτιστικά ή περιβαλλοντικά).

• Οι Ομάδες θα συγκροτηθούν από μαθητές και μαθήτριες Α΄ και Β΄ τάξεων Λυκείου.

• Στην αίτησή τους προς το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, οι ενδιαφερόμενοι/νες εκπαιδευτικοί θα πρέπει να αναφέρουν με δήλωσή τους την προηγούμενη εμπειρία τους σε προγράμματα – ομαδικές σχολικές δραστηριότητες και τη δέσμευσή τους να ακολουθήσουν πρόγραμμα τουλάχιστον 8 συναντήσεων (16 διδακτικές ώρες) με μαθητές και μαθήτριες στη διάρκεια της χρονιάς, το οποίο θα αποτυπώνεται σε αντίστοιχο ημερολόγιο.

• Η επιλογή των σχολείων θα γίνει με μεικτά κριτήρια και κλήρωση, έτσι ώστε στα επιλεγμένα σχολεία να περιληφθούν αφενός σχολεία «ειδικού ενδιαφέροντος» (ειδικά, διαπολιτισμικά, απομονωμένων περιοχών) αφετέρου σχολεία από όλη την επικράτεια / τις περιφέρειες της χώρας, σε αντιστοιχία με τον αριθμό μαθητών και μαθητριών της κάθε περιφέρειας.

• Κάθε σχολείο που θα επιλεγεί θα μπορεί να ακολουθήσει τους δικούς του ρυθμούς στη λειτουργία και στο περιεχόμενο δραστηριοτήτων της Ομάδας που θα συγκροτηθεί. Ωστόσο, ορισμένες ενέργειες κρίνονται απαραίτητες, όπως: ενημέρωση εκπαιδευτικών, ανοικτή πρόσκληση για συμμετοχή μαθητών και μαθητριών στο πρόγραμμα, συμμετοχικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τήρηση ημερολογίου, πραγματοποίηση ελάχιστου αριθμού 8 συναντήσεων. Οι θεματικές, η μεθοδολογία δουλειάς και οι δράσεις που θα επιλεγούν από κάθε Ομάδα αφήνονται στην επιλογή τους, με αξιοποίηση του παρακάτω ενδεικτικά προτεινόμενου σχεδίου.

• Γενικός κανόνας της λειτουργίας των Ομάδων είναι ο συνδυασμός δράσεων βιωματικού χαρακτήρα και συζητήσεων που θα λαμβάνουν χώρα στις συναντήσεις καθώς και εξωστρεφών ενεργειών που θα προετοιμάζονται από τα μέλη κάθε Ομάδας και θα υλοποιούνται με βάση συνεργατικό σχεδιασμό.

• Στους/στις εκπαιδευτικούς θα προταθεί ενδεικτικό βοηθητικό υλικό, για την προετοιμασία και υποστήριξή τους. (επισυνάπτεται)

Δείτε εδώ αναλυτικά το πρόγραμμα

Δείτε εδώ το εκπαιδευτικό υλικό